Door Heleen Sytsma-van Loo. Foto: Maarten Boersema.
Ds. Dick Lagewaard.
Het is goed gekomen tussen beide kerken. Een jaar na de eenwording spreek ik Dick Lagewaard. Hij is sinds 2020 predikant van Ons Huis, de voormalige Nederlands Gereformeerde Kerk Wageningen. Ik heb met hem afgesproken in bosrestaurant De Beken in Renkum. Voor hem is dat een fietstochtje van drie minuten vanaf zijn huis en voor mij ligt het op de route naar mijn moeder, die nog altijd woont waar ik opgegroeid ben. Onderwerp van gesprek is: wat voor gemeente is Ons Huis, en wat heeft de eenwording van NGK en GKv met hem en met zijn gemeente gedaan?
Ons huis
De eerste verandering die Dick noemt (we hebben afgesproken om elkaar te tutoyeren) is dat recent de domeinnaam van de voormalige NGK Wageningen gewijzigd is naar onshuis.ngkwageningen. Dat was noodzakelijk om zich te onderscheiden van de andere NGK, de Wagenburcht, de voormalige GKv Wageningen. En verder? Verder leeft de eenwording niet zo in Wageningen. Maar dat is maar een klein stukje van het verhaal. Dick vertelt hoe hij in 2020 van Veenendaal naar Renkum verhuisde om predikant te worden van de toenmalige Nederlands Gereformeerde Kerk. Hij noemt Ons Huis ‘allesbehalve een volkskerk.’ Het is een jonge gemeente in een studentenstad; jonge stellen blijven er na hun afstuderen soms nog jaren hangen. Het is een groene gemeente, in wereldverbeteraarstad Wageningen. Het is ook een hartelijke en gastvrije gemeente.
Verspilde energie
‘Het bredere proces van interkerkelijke oecumene vond en vind ik persoonlijk boeiender dan de micro-eenheid tussen NGK en GKv. In Veenendaal had ik warme contacten met zowel Kees Kraaijenoord van Mozaïek als ds. Jacko Holtland van de GKv. Bij mijn afscheidsdienst was Kraaijenoord aanwezig en begeleidde hij mij op gitaar bij de zegenbede aan het slot; dat was een diep ontroerend moment. Het landelijke proces van eenwording tussen NGK en GKv boeide me eigenlijk niet zo. Ik had er lage verwachtingen van en vond het eigenlijk verspilde energie.’ Kortom, hij stond nogal gereserveerd tegenover wat hij landelijk zag gebeuren vanaf 2014. ‘Ik werd wat overvallen door het verlovingsaanzoek van de toenmalige NGK aan het adres van de GKv in 2014, en door het tempo waarin de eenwording zich daarna voltrok. Dat kwam doordat ik de GKv zag als een regeltjeskerk, een instituut, terwijl ik me erg thuis voelde binnen het organische kerkmodel van de NGK. Ik was bang dat we de plaatselijke vrijheid die ik koesterde moesten inleveren en dat de mentaliteit benauwder zou worden als we samen zouden gaan.’
Geen krimp, maar groei
Een omslag deed zich bij Dick voor toen de regiokerken elkaar begonnen te ontmoeten. Wageningen hoort bij de regio Ede, met een behoorlijk evenwichtige verdeling tussen voormalige NGK- en GKv-kerken. ‘Toen maakte ik voor het eerst persoonlijk mee hoe de regels waar ik zo beducht voor was in de praktijk functioneerden. Tijdens die vergadering moest er gesproken worden over preekbevoegdheid en zag ik hoe geestelijk er met de kerkorde omgesprongen werd. Ik ben iemand met een bevindelijke inslag en werd op de regiovergadering aangenaam verrast door het geestelijke klimaat onder voormalige GKv-kerken. De oude tegenstelling die nog in mijn hoofd zat – de voormalige NGK functioneert als organisme, de GKv is een instituut – bleek achterhaald. Vervolgens vond er kort na de eenwording in de regio Ede iets moois plaats: er werd een nieuwe plaatselijke gemeente geïnstitueerd, Kerk aan het Plein in Voorthuizen. Dat zorgde ervoor dat mijn enthousiasme voor het samengaan van de beide landelijke kerkverbanden nog groter werd: geen krimp, maar groei in onze regio! Bij de feestelijke dienst ter gelegenheid van de instituering mocht ik namens de regio het woord voeren; ik heb toen ook eerlijk erkend dat ik beschaamd mijn vooroordelen heb afgezworen. Ten slotte heeft het kerkvernieuwingstraject van Kerk2030 eraan bijgedragen dat ik veel positiever ben gaan aankijken tegen de eenwording. Binnenkort vindt er een tweede landelijke ontmoetingsdag plaats voor predikanten en ik ben bij de organisatie daarvan betrokken. Kortom, ik erken: mijn vrees voor letterknechterij was niet terecht.’
Ontmoeting en herkenning
Mooi natuurlijk dat de dominee ervaart wat de eenwording hem persoonlijk brengt, maar wat dringt daarvan door in zijn gemeente? Terug dus naar Ons Huis in Wageningen. ‘In Wageningen deden we de bid- en dankdagdiensten al jaren samen met De Wagenburcht. Het aantal van twee gezamenlijke zomerdiensten is uitgebreid naar vier. De moderamina ontmoeten elkaar; de nieuwe dominee van de Wagenburcht en ik kunnen met elkaar lezen en schrijven. De voormalige GKv heeft recent de aanvangstijd van de morgendienst al aan die van ons aangepast. Omdat we letterlijk op een steenworp afstand van elkaar zitten, geeft dat de mogelijkheid om bijvoorbeeld na afloop van de dienst samen koffie te drinken of te lunchen. Ons Huis wordt te klein, maar de beide gemeenten passen samen niet in de Wagenburcht. Er zijn geen concrete plannen voor intensivering van de contacten, maar het begint met ontmoeting en herkenning van wat ons bindt in Christus, dus wie weet wat er in de toekomst groeit.’
New Wine
‘Persoonlijk verlang ik ernaar dat het New Winegedachtegoed een grotere plek krijgt in de Nederlandse Gereformeerde Kerken, met een open houding naar bijvoorbeeld de gave van de profetie,’ sluit Lagewaard het gesprek af. ‘Vroeger was ik wat allergisch voor het strikte verbondsdenken binnen de GKv, maar ik zie nu dat daarin juist heel veel ruimte is voor pluriformiteit en dat het verbond inherent mensen van allerlei pluimage met elkaar verbindt, omdat ze een zijn in Christus. Je mag van mij optekenen dat ik tot mijn eigen verbazing enthousiast ben geworden over de eenwording.’ Aangenaam verrast: dat geldt na afloop van dit gesprek ook voor mij. Wat een zegen dat de kleine afstand tussen de kerk waarin ik opgroeide en die aan de overkant nu overbrugd is.
Hieronder de videofragmenten waarnaar in het artikel verwezen wordt:
Afscheidsdienst Veenendaal september 2020 (Dick Lagewaard en Kees Kraaijenoord) en
Toespraak Kerk aan het Plein Voorthuizen.
