De Commissie Contact en Eenheid (CCE) onderhoudt de oecumenische contacten met Nederlandse kerken, onder andere met de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK), de voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland (vGKN) en de Protestantse Kerk Nederland (PKN), op verschillende niveaus. De commissie stimuleert en ondersteunt stappen die worden gezet richting kerkelijke eenheid en adviseert op verzoek ook plaatselijke kerken in dit proces.
CCE bevindt zich echter niet alleen daar waar al stappen zijn gezet of snel kunnen worden gezet. Ook als er (nog) geen sprake is van eenheid of een weg daarnaartoe, kan CCE een rol hebben. Ze kan fungeren als een seismograaf die waarneemt wat er gebeurt en leeft in kerken en tussen kerken. In die functie onderzoekt CCE dan waar eenheid mogelijk is en waar wellicht verkennende gesprekken kunnen plaatsvinden.
DOE en oecumenische platforms
In DOE (Deputaten-Overleg Eenheid) overleggen CCE en CGK Deputaten Eenheid over de praktijk en regelgeving in situaties van kerkelijke samenwerking. Vanwege de toenemende contacten met PKN-gemeentes neemt ook een PKN-deskundige deel aan DOE. DOE fungeert als een vraagbaak voor samenwerkings- en samenwerkende gemeenten (zie ook www.kerkelijkeenheid.nl).
Verder vertegenwoordigt CCE de Nederlandse Gereformeerde Kerken binnen oecumenische platforms, zoals de Raad van Kerken, het Contact Orgaan Gereformeerde Gezindte en de Nationale Synode.
Lees hieronder meer over het werk van de commissie.
Ook de besluiten van de Synode van Deventer 2023 ten aanzien van de Commissie contact en eenheid kun je hieronder raadplegen, geordend op kerkgenootschap/organisatie/onderwerp.
Lid van de Raad van Kerken in vijf vragen en antwoorden
- Waarom deze ontwikkeling na decennia afzijdigheid?
We volgen hierin de ontwikkelingen bij de plaatselijke kerken. Veel kerken zijn lid van een raad van kerken op hun eigen plek. Die plaatselijke raden hebben weer een band met de landelijke Raad van Kerken. Landelijk volgen we deze trend.
Daarachter zit een verschuiving in het denken over eenheid. Al veel langer vullen we dat niet meer exclusief in als kerkelijke eenheid. Het is goed elkaar als kerken in Nederland in de raad te ontmoeten en bijvoorbeeld door te spreken over de plaats van de kerken in de samenleving. De inbreng vanuit de NGK wordt gewaardeerd!
Meer info? Zie https://ngk.nl/rapporten/ voor het aanvullend rapport over de Raad van Kerken van de Commissie Contact en Eenheid (CCE) en https://ngk.nl/besluiten-synode-deventer/ voor het genomen besluit.
- Wat doet de Raad van Kerken eigenlijk?
Van de website:
‘Vanuit een christelijke inspiratie bevordert de Raad van Kerken:
1) de oecumenische dialoog. Het gaat daarbij zowel om de dialoog tussen de aangesloten kerken onderling, als die tussen de aangesloten kerken en andere kerken en geloofsgemeenschappen.
2) de gezamenlijke dienst van de kerken aan de samenleving. Het streven is om vanuit een christelijke benadering een bijdrage te leveren aan het welzijn van mensen in de samenleving.’
Zie https://www.raadvankerken.nl/organisatie/
Voorbeeld van het eerste: aandacht voor 1700 jaar geloofsbelijdenis van Nicea, ook in het kader van de week van gebed voor eenheid.
Voorbeelden van het tweede zijn te vinden op de pagina actueel van de website van de Raad van Kerken
- Hoe is de Raad van Kerken opgebouwd?
Er is een plenaire vergadering met officiële vertegenwoordigers uit de kerken. Voor de NGK zijn dat ds. Dinand Krol, preses van de vorige synode/landelijke vergadering, en als secundus ds. Peter Sinia, preses van de synode van Deventer. Ze overleggen over hun inbreng in de Raad met de CCE.
Daarnaast zijn er twee beraadgroepen:
- Geloof en kerkelijke gemeenschap. Lid vanuit de NGK: ds. Ad van der Dussen.
- Samenleving, duurzaamheid en vrede. Lid vanuit de NGK: Hillie van de Streek.
Zij zijn hiervoor benoemd door de CCE.
Daarnaast is er aandacht voor interreligieuze ontmoeting in het referentschap daarvoor.
Er is ook een veelheid aan werkgroepen, over allerlei vragen die in de samenleving van nu naar boven komen.
- Zijn we gebonden aan de besluiten van de Raad?
Nee: besluiten worden genomen met algemene instemming. Alle lidkerken moeten het ermee eens zijn. Volwaardig lidmaatschap betekent dat je stem- en spreekrecht hebt. Eventueel kun je aangeven dat je als kerk een besluit niet voor je rekening neemt. We houden alle vrijheid, en overleg met de afvaardigende instantie hoort erbij. Als er een besluit genomen wordt, moeten de afgevaardigden het wel onder de aandacht van de kerken brengen.
- Zijn we als NGK nu ook indirect lid van de Wereldraad van Kerken?
Nee. Hetzelfde geldt ook voor de Europese Raad van Kerken. Natuurlijk heeft de Raad van Kerken wel banden met de Wereldraad, maar het is een aparte organisatie.
Besluiten synode Deventer 2023 aangaande de commissie
Besluiten Synode Deventer 2023 over commissie contact en eenheid (genomen in verschillende vergaderingen)
Materiaal:
- Rapport commissie contact en eenheid (CCE) d.d. 22 september 2023.
- Aanvullend rapport commissie contact en eenheid m.b.t. de Raad van kerken d.d. 30 november 2023.
- Toelichting n.a.v. de synodebespreking op 8 maart 2024.
Algemene besluiten
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
de commissie contact en eenheid onder dankzegging voor de uitgevoerde werkzaamheden decharge te verlenen voor het gevoerde beleid.
Besluit 2:
de commissie contact en eenheid de volgende algemene opdrachten te geven:
- de kerken jaarlijks op te roepen om in de eredienst voorbede te doen voor de kerkelijke eenheid;
- in goed contact met de plaatselijke kerken en de regio’s de kerkelijke eenheid en kerkelijke contacten te bevorderen door:
- beschikbare en relevante informatie over de landelijke contacten tijdig aan de kerken toe te zenden;
- de ontwikkelingen in de plaatselijke contacten te volgen;
- zich nader te bezinnen op de verhouding tussen de plaatselijke en landelijke contacten in de praktijk, daarbij ook na te gaan hoe de door de synode vastgestelde regelingen voor plaatselijk contact en samenwerking functioneren in de praktijk, en als daarvoor reden is voorstellen tot wijziging ervan in te dienen bij de eerstkomende synode;
- plaatselijke kerken te stimuleren om aan het proces van kerkelijke eenheid en contacten actief bij te dragen;
- desgevraagd te adviseren bij het werken aan kerkelijke eenheid en contacten;
- vanuit het oogpunt van zowel kerkelijke eenheid als kerkelijk contact landelijke ontwikkelingen in andere kerkgemeenschappen en groeperingen bij te houden, zo nodig nader te verkennen en daarop actief te reageren;
- reagerend of juist proactief in te spelen op steeds wisselende situaties in kerkelijk Nederland. De commissie heeft de ruimte om zich creatief en weloverwogen te bewegen op het terrein van de kerkelijke eenheid. Daarbij houdt zij in het oog hoe bijzondere situaties in kerkelijke contactoefening zich verhouden tot het streven naar kerkelijke eenheid, plaatselijk en landelijk, nu en in de toekomst. Zij doet dit op basis van voortgaande theologische bezinning, geeft zich rekenschap van veranderende vormen van kerkelijke eenheid en is helder over de identiteit van de Nederlandse Gereformeerde Kerken in dezen. Waar hiervoor nadere studie of bezinning nodig is, al of niet binnen de commissie contact en eenheid, heeft de commissie de mogelijkheid om zo nodig de balans tussen deze en haar naar buiten gerichte (deel)opdrachten aan te passen.
De commissie zal van haar handelwijze achteraf verantwoording afleggen aan de volgende generale synode; - namens de kerken ingang te zijn voor andere kerken en groepen in Nederland in het geval van initiatieven en dergelijke die voortkomen uit de toenemende kerkelijke contacten. De commissie heeft daarbij mandaat om, indien mogelijk en wenselijk, uitvoering en eigenaarschap toe te vertrouwen aan andere commissies of instellingen in de kerken.
Gronden bij besluit 2.d.
- Bij kerkelijke eenheid in de context van het werk van de commissie contact en eenheid gaat het om eenheid tussen kerken en kerkverbanden als instituten. De in Christus gegeven geestelijke eenheid staat daar niet los van maar is daarvoor grondleggend. In het verleden werd kerkelijke eenheid nogal eens vooral verstaan als het samensmelten van kerken of kerkgenootschappen tot één geheel. Kerkelijk eenheid en verdeeldheid hebben in onze tijd echter een andere kleur gekregen en worden anders ervaren.
- Bezinning op identiteit is rond de recente vorming van de huidige Nederlandse Gereformeerde Kerken uit de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken van evident belang.
- Het is belangrijk dat de commissie zich van bovenstaande ontwikkelingen rekenschap geeft en eraan bijdraagt, en dat niet slechts inhoudelijk maar ook met het oog op een vruchtbare focussing in haar contacten en balans in haar activiteiten.
Besluit 3:
door te gaan met het werk van de DOE-groep (Deputaten-Overleg Eenheid) – regelgeving, advisering en bezinning.
Gronden:
- De samenwerkingsgemeenten en samenwerkende gemeenten zijn gediend met gezamenlijke adviezen en regelgeving over kerkrechtelijke en kerkverbandelijke knelpunten binnen het kader van de regelgeving van de drie kerkverbanden.
- De samenwerkingsgemeenten en samenwerkende gemeenten zijn gediend met regelmatig overleg met deputaten en/of commissies die door de kerkelijke vergaderingen daartoe gemandateerd zijn.
- De samenwerkingsgemeenten, de samenwerkende gemeenten en de kerkverbanden zijn gediend met het ontwikkelen van visie op kerkelijke eenheid in de komende jaren.
Deelbesluit Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK)
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
- De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) te laten weten dat er met liefdevolle zorg meegeleefd wordtin de situatie van interne spanningen binnen dat kerkverband; die we ook terugzien in toegenomen spanningen tussen CGK en NGK, mede als gevolg van onze recente besluiten;
- de CGK te laten weten dat de NGK haar geestelijke verbondenheid met de CGK wil onderstrepen, met het gebed tot de Heer van de kerk om eenheid, zowel binnen het verband van de CGK als met andere kerkverbanden;
- de CGK te laten weten dat wij van onze kant van harte bereid zijn het gesprek – ook op gevoelsniveau – te voeren over dat wat sommige van onze recente besluiten hebben uitgewerkt bij de CGK, en dat wijzelf het verlangen kennen samen met hen te blijven verkennen hoe wij dat wat de Heilige Geest plaatselijk aan eenheid schenkt kunnen bewaren en uitbouwen.
Gronden:
- Wij concluderen uit gesprekken met deputaten eenheid van de CGK dat de CGK verdeeld zijn en er sprake is van interne spanning.
- Deputaten van de CGK vragen de NGK om oog te hebben voor de effecten van enkele van onze recente besluiten – in bijzonder Vrouw en Ambt – op de onderlinge verhouding tussen CGK en NGK.
- Vanuit ons eigen verre verleden – dat juist afgelopen jaren nog weer naar boven kwam in het kader van de hereniging – weten we hoeveel zorg en moeite dit oplevert.
- Geestelijke verbondenheid willen we benadrukken vanwege het in de afgelopen decennia gegroeide vertrouwen en de overtuiging dat er veel is dat ons aan elkaar verbindt. Er is bovenal ook in spannende tijden reden te blijven spreken over de al bestaande geestelijke eenheid, die er is op basis van het gedeelde geloof in de ene God en van Vader van onze Here Jezus Christus.
- Ter synode gaf de voorzitter van deputaten CGK aan dat de effecten op de ander van sommige door ons gemaakte keuzes meer gereflecteerd en besproken zouden moeten worden. Tegelijkertijd onderstreepten veel afgevaardigden de focus die binnen CCE al enige tijd helder is: dat samenwerkings- en samenwerkende gemeente prioriteit verdienen in ons landelijke overleg.
Besluit 2:
de commissie contact en eenheid de opdracht te geven:
- in de contacten met de CGK, in afhankelijkheid van de zegen van de Heer, het werken aan kerkelijke eenheid en de bevestiging van de eerder bereikte wederzijdse erkenning in de komende beleidsperiode voort te zetten, voor zover mogelijk en wenselijk, in lijn met de uitspraken in besluit 1.
- samen met Deputaten Eenheid van de CGK na te gaan wat de gevolgen zijn van het besluit van de generale synode van de CGK om de relatie met de NGK vorm te geven naar analogie van bijlage 8A Kerkorde, en daarbij bijzondere aandacht te geven aan de positie van de samenwerkingsgemeenten en de samenwerkende gemeenten;
- de eenheid van onze kerken met plaatselijke Christelijke Gereformeerde Kerken en de ontwikkelingen daartoe te blijven stimuleren en faciliteren.
Gronden:
- Het besluit van de Generale Synode CGK om de relatie met de NGK vorm te geven naar analogie van bijlage 8A Kerkorde heeft gevolgen die op dit moment nog niet in alles helder zijn.
- Plaatselijk nauwer samenleven en ook het vormen van een samenwerkingsgemeente is een zeer belangrijke vorm van kerkelijke eenheid, waar ook in tijden van minder vooruitstrevend contact op landelijke niveau naar gestreefd dient te worden.
Deelbesluit Protestantse Kerklen Nederland (PKN)
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
- De Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) te laten weten dat er met liefdevolle zorg meegeleefd wordtin de situatie van interne spanningen binnen dat kerkverband; die we ook terugzien in toegenomen spanningen tussen CGK en NGK, mede als gevolg van onze recente besluiten;
- de CGK te laten weten dat de NGK haar geestelijke verbondenheid met de CGK wil onderstrepen, met het gebed tot de Heer van de kerk om eenheid, zowel binnen het verband van de CGK als met andere kerkverbanden;
- de CGK te laten weten dat wij van onze kant van harte bereid zijn het gesprek – ook op gevoelsniveau – te voeren over dat wat sommige van onze recente besluiten hebben uitgewerkt bij de CGK, en dat wijzelf het verlangen kennen samen met hen te blijven verkennen hoe wij dat wat de Heilige Geest plaatselijk aan eenheid schenkt kunnen bewaren en uitbouwen.
Gronden:
- Wij concluderen uit gesprekken met deputaten eenheid van de CGK dat de CGK verdeeld zijn en er sprake is van interne spanning.
- Deputaten van de CGK vragen de NGK om oog te hebben voor de effecten van enkele van onze recente besluiten – in bijzonder Vrouw en Ambt – op de onderlinge verhouding tussen CGK en NGK.
- Vanuit ons eigen verre verleden – dat juist afgelopen jaren nog weer naar boven kwam in het kader van de hereniging – weten we hoeveel zorg en moeite dit oplevert.
- Geestelijke verbondenheid willen we benadrukken vanwege het in de afgelopen decennia gegroeide vertrouwen en de overtuiging dat er veel is dat ons aan elkaar verbindt. Er is bovenal ook in spannende tijden reden te blijven spreken over de al bestaande geestelijke eenheid, die er is op basis van het gedeelde geloof in de ene God en van Vader van onze Here Jezus Christus.
- Ter synode gaf de voorzitter van deputaten CGK aan dat de effecten op de ander van sommige door ons gemaakte keuzes meer gereflecteerd en besproken zouden moeten worden. Tegelijkertijd onderstreepten veel afgevaardigden de focus die binnen CCE al enige tijd helder is: dat samenwerkings- en samenwerkende gemeente prioriteit verdienen in ons landelijke overleg.
Besluit 2:
de commissie contact en eenheid de opdracht te geven:
- in de contacten met de CGK, in afhankelijkheid van de zegen van de Heer, het werken aan kerkelijke eenheid en de bevestiging van de eerder bereikte wederzijdse erkenning in de komende beleidsperiode voort te zetten, voor zover mogelijk en wenselijk, in lijn met de uitspraken in besluit 1.
- samen met Deputaten Eenheid van de CGK na te gaan wat de gevolgen zijn van het besluit van de generale synode van de CGK om de relatie met de NGK vorm te geven naar analogie van bijlage 8A Kerkorde, en daarbij bijzondere aandacht te geven aan de positie van de samenwerkingsgemeenten en de samenwerkende gemeenten;
- de eenheid van onze kerken met plaatselijke Christelijke Gereformeerde Kerken en de ontwikkelingen daartoe te blijven stimuleren en faciliteren.
Gronden:
- Het besluit van de Generale Synode CGK om de relatie met de NGK vorm te geven naar analogie van bijlage 8A Kerkorde heeft gevolgen die op dit moment nog niet in alles helder zijn.
- Plaatselijk nauwer samenleven en ook het vormen van een samenwerkingsgemeente is een zeer belangrijke vorm van kerkelijke eenheid, waar ook in tijden van minder vooruitstrevend contact op landelijke niveau naar gestreefd dient te worden.
Deelbesluiit Hersteld Hervormde Kerk (HHK)
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
de commissie contact en eenheid de opdracht te geven om
- te proberen de gesprekken met de Commissie Interkerkelijke Contacten van de Hersteld Hervormde Kerk te hervatten met als doel te komen tot een nadere vorm van kerkelijk contact;
- deze gesprekken zo mogelijk samen met de Deputaten Eenheid van de CGK te voeren.
Deelbesluit Baptisten
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
de commissie contact en eenheid op te dragen contact te zoeken met de landelijke vertegenwoordigers van de Unie-ABC (Baptisten en Cama-gemeenten) en gezamenlijk te onderzoeken of en hoe toenadering tussen onze beide landelijke kerkverbanden bevorderd kan worden, om zowel landelijk als plaatselijk tot vormen van contact te komen, in de hoop elkaar tot zegen te zijn zowel vanuit de rijkdom van gereformeerde traditie als de baptisten of evangelicale traditie. In dat gezamenlijke contact moet vanzelfsprekend aandacht zijn voor het geloofsgesprek over datgene wat ons verbindt, maar ook over datgene wat ons momenteel scheidt, zoals het punt van de geloofsdoop en kinderdoop.
Gronden:
- Op het, aan het begin van de Synode Deventer 2023 uitgesproken, verlangen naar verdergaande eenheid binnen Christus’ kerk kwam juist ook vanuit de kring van Unie-ABC gemeenten het herhaalde verzoek om de mogelijkheden tot onderlinge eenheid te onderzoeken.
- Op lokaal niveau hebben diverse NGK- en Baptisten- of Cama voorgangers, kerkleden, kerken en gemeenten elkaar gevonden en werken zij op verschillende manieren samen. Van verregaande vormen van samenwerking zoals in Brunssum, tot samenwerking op deelgebieden zoals evangelisatie en diaconaat in diverse andere plaatsen.
- Individueel en lokaal wordt onderlinge herkenning in geloof ervaren. Een herkenning die wel uitgedrukt is in de constatering dat de NGK ‘de meest evangelische onder de gereformeerden’ en de baptisten ‘de meest gereformeerde onder de evangelischen’ zijn. Het is goed om te onderzoeken of de onderlinge herkenning die op allerlei plaatsen ervaren wordt ook door landelijke gesprekken onderbouwd en verder uitgewerkt kan worden.
- Een nieuwe opdracht om het contact te zoeken met de Unie-ABC past in het verlengde van de algemene opdracht om de kerkelijke eenheid en kerkelijke contacten te bevorderen.
Deelbesluit Nationale Synode
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
- de voortgang van het project Nationale Synode in de komende jaren te ondersteunen door de commissie contact en eenheid ruimte te geven om deel te nemen aan de stuurgroep, met inachtneming van de eigen identiteit en verantwoordelijkheid van de Nederlandse Gereformeerde Kerken, in gehoorzaamheid aan Gods Woord en hierbij de aandacht te vestigen op de waarde van het gereformeerd belijden;
- op deze manier verder te werken in de lijn van de Verklaring van verbondenheid en de praktische uitwerking daarvan, zo veel mogelijk samen met CGK en vGKN;
- CCE op te dragen aan de volgende synode rapport uit te brengen over de ontwikkelingen en bevindingen in dezen.
Gronden:
- Onze kerken willen in lijn met de door ons ondertekende ‘Verklaring van verbondenheid’ blijven meedoen in de Nationale Synode. Ondanks de vertraging in de overdracht zijn er goede ontwikkelingen te ontwaren.
- Onze kerken dragen er – met veel andere kerken en geloofsgemeenschappen in Nederland – medeverantwoordelijkheid voor om in het veelkleurige maar ook verdeelde kerkelijke landschap in ons land niet aan elkaar voorbij te kijken, maar elkaar te blijven zoeken, aan te spreken en te bemoedigen. Dit alles om in het Nederland van nu te getuigen van de liefde van God en op te komen voor de eer van God.
Deelbesluit Contactorgaan voor de Gereformeerde Gezindte (COGG)
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
de commissie contact en eenheid de opdracht te geven te blijven participeren in het Contact Orgaan voor de Gereformeerde Gezindte op basis van de doelen die de Generale Synode Zuidhorn 2002-2003 heeft vastgesteld (Acta, art. 130-2) en op basis van voorgaande besluiten van en positieve rapportage aan Landelijke Vergadering.
Grond:
Het is waardevol om door contactoefening mee te werken aan begrip voor elkaar en vertrouwen in elkaars confessionele trouw. Daarnaast zullen contacten de uitbouw en verdieping op het gebied van het gemeenschappelijk geloof en belijden bevorderen.
Deelbesluit Raad van Kerken in Nederland
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
de commissie op te dragen namens de Nederlandse Gereformeerde Kerken de Raad van Kerken te verzoeken het geassocieerd lidmaatschap naar een volledig lidmaatschap om te zetten.
Financieel
De Synode van de Nederlandse Gereformeerde Kerken Deventer 2023, besluit:
Besluit 1:
de commissie contact en eenheid voor de komende periode van drie jaar een budget toe te kennen van €90.900 waaronder €70.000 voor de lidmaatschapskosten van de Raad van Kerken (behoudens indexering) en € 20.900 voor reis- en vergaderkosten en diversen.
Samenstelling van de commissie
ds. G. Bruinsma (Sneek), ds. J. Cramer (Heerde), dr. C.T. de Groot (Nunspeet; waarnemend voorzitter), ds. J.F. Harmanny (Gent), S. Huizinga (Arnhem; voorzitter), ds. D.W.L. Krol (Meppel), J.H. Kuiper (Apeldoorn; secretaris), zr. H.J. Louwerse-Lode (Leusden), zr. A.M.M. Luth (Leiden), P.M.A. van Oord (Almere; penningmeester), ds. D.H.T. Postuma (Arnhem), zr. H.J. van de Streek (Utrecht), F.H. Tijssen (Barneveld), ds. L.M. van der Veen (Waddinxveen).
Contact
Postadres: Soerenseweg 125-15, 7313 EK, Apeldoorn
E-mailadres: eenheid@ngk.nl
Contactpersoon: Jan Kuiper, T 06 204 26629